අදේවවාදය අපරාධයක් නොවේ. නමුත් එය මෙහි එකක් ලෙස දැනේ.

මට වයස අවුරුදු දහසයේදී, මම දෙවියන් වහන්සේව විශ්වාස කිරීම නැවැත්තුවා. ඒක නාටකාකාර මොහොතක් නෙවෙයි. අකුණු සැරයක් හෝ කෝපාවිෂ්ඨ කැරැල්ලක් තිබුණේ නැහැ. මෘදු ලෙස කැඩෙන නූල් වගේ සෙමින් ලිහීමක් විතරයි.

මගේ සෙවීම නොතකා, කිසිම පූජකයෙක්, වැඩිමහල්ලෙක් හෝ දෙමව්පියෙක් කවදාවත් ඇත්තටම පිළිතුරු නොදුන් නිහඬ ප්‍රශ්න දහසක්. ඊට පස්සේ දවසක් මම වටපිට බලලා තේරුම් ගත්තා: මම මේ කිසිවක් තවදුරටත් විශ්වාස කරන්නේ නැහැ, මට කමක් නැහැ. නමුත් පන්සල්, පිළිම සහ චාරිත්‍ර වාරිත්‍රවලින් පොහොසත් දේශයක් වන ශ්‍රී ලංකාවේ, මෙම අවබෝධය හුදෙක් පුද්ගලික දෙයක් නොවේ. එය බියජනක විය. මෙන්න, ආගම යනු විශ්වාසයක් පමණක් නොවේ. එය සමාජ ගිවිසුමක්, අපේක්ෂාවක්.

ඔබ සිංහල-බෞද්ධ විය යුතු යැයි අපේක්ෂා කෙරේ, නැතහොත් එසේ නොවේ නම්, සමහර විට හින්දු, කතෝලික හෝ මුස්ලිම් විය යුතුය. විශ්වාසය විකල්පයක් නොවේ; එය බලහත්කාර සංස්කෘතික කීකරුකමකි. එබැවින් ඔබ අදේවවාදියෙකු ලෙස ප්‍රකාශ කරන විට – විශේෂයෙන් ඔබ කාන්තාවක්, ද්විලිංගික හෝ දෙදෙනාම නම් – ඔබව වෙනස් ලෙස නොපෙනේ.

ඔබව දූෂිත, කැරලිකාර, කැඩුණු, ‘අපේ සංස්කෘතියට’ තර්ජනයක් ලෙස සැලකේ. මගේ නෑදෑයෝ මට ආවේශ වෙලාද කියලා ප්‍රශ්න කරනවා, ඒ වගේම හාම්පුතුන් නිහඬව මාව සේවයෙන් පහ කරනවා. මම ‘මම විශ්වාස කරන්නේ නැහැ’ කියලා මෘදු ලෙස කිව්ව නිසා මාව දුරාචාර, බටහිරකරණය වූ සහ නැති වූ ලේබල් කරලා තියෙනවා.

ශ්‍රී ලංකාවේ ආගමික නිදහස ගැන මිනිස්සු බොහෝ විට කතා කරනවා, නමුත් ඔවුන් අදහස් කරන්නේ නමස්කාර කළ යුතුද නැද්ද යන්න නොව, කුමන දෙවියන්ට නමස්කාර කළ යුතුද යන්න තෝරා ගැනීමේ නිදහසයි. සෑම රජයේ උත්සවයක්ම ආරම්භ වන්නේ ආශිර්වාදයකින් වන අතර සෑම පාසල් විභාගයක්ම ආගමික වතාවත් සමඟ ආරම්භ වේ.

ඔබ සහභාගී නොවන්නේ නම් කුමක් කළ යුතුද? ඔබව අගෞරවනීය, භයානක ලෙස ලේබල් කර ඇත. මම අනිවාර්ය භාවනා සැසිවලට සහභාගී වී ඇති අතර එහිදී භික්ෂූන් වහන්සේලා ‘කාන්තා යුතුකම්’ සහ ‘පව්කාර හැසිරීම’ ගැන අපට දේශන පැවැත්වූහ.

පොලිස් නිලධාරීන් රැඳවියන්ට අනුකූල වීමට බල කිරීම සඳහා බෞද්ධ යෙදුම් භාවිතා කරන ආකාරය මම දැක ඇත්තෙමි. දේශපාලනඥයන් හමුදාකරණය, ස්ත්‍රී විරෝධීභාවය සහ වාරණය සාධාරණීකරණය කිරීමට ධර්මය භාවිතා කරන ආකාරය මම දැක ඇත්තෙමි. නමුත් මම එය ප්‍රශ්න කළහොත්, සංස්කෘතියට අපහාස කරන බවට මට චෝදනා එල්ල වෙනවා. මොකද ශ්‍රී ලංකාවේ ආගම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම යනු ජාතියම ප්‍රතික්ෂේප කිරීමයි. අපි සැඟවී සිටින අතර එය ගැටලුවයි.

විරෝධතාවලින් පසු, ආගම නිහඬව පාලනයේ මෙවලමක් ලෙස මහජන ජීවිතයට කාන්දු වී ඇත. බෞද්ධ ජාතිකවාදී කණ්ඩායම් නැවත පැමිණෙමින් සිටින අතර, ආගමික නායකයින් දේශපාලන ආඛ්‍යාන හැඩගස්වමින් සිටිති. කාන්තාවන්ට සහ සමලිංගික ප්‍රජාවට ‘සම්ප්‍රදායට ආපසු යාමට’ බල කෙරෙමින් පවතී. නමුත් අපෙන් බොහෝ දෙනෙකුට සම්ප්‍රදාය පළමු කැදැල්ල විය.

තේරීමක් නොමැති ඇදහිල්ලක් ඇදහිල්ල නොවේ; එය බියයි. මම පැහැදිලිව කියන්නම්. මම ආගමට ආදරය කරන්නේ නැහැ, මම අන් අයගේ ඇදහිල්ලට සමච්චල් කරන්නේ නැහැ. එය බොහෝ දෙනෙකුට කොතරම් පරිශුද්ධ සහ සුවදායක විය හැකිද යන්න මට වැටහෙනවා, නමුත් මටත් නැහැ. විශ්වාස නොකිරීමට තෝරා ගැනීම ගෞරවය ලැබිය යුතු වලංගු, සදාචාරාත්මක සහ ගැඹුරු මානව මාර්ගයක් බව මම විශ්වාස කරනවා.

එහෙත්, අපව ආරක්ෂා කර නැත. අපහාස විරෝධී ආරක්ෂාවක් නැත, ජාතික කතිකාව තුළ අවිශ්වාසයට ඉඩක් නැත, චර්මච්ඡේදනය කිරීමේ චාරිත්‍ර, විවාහය හෝ ශෝකය සඳහා ලෞකික විකල්ප නොමැත. රාජ්‍යයේ සහ සමාජයේ බොහෝ දෙනෙකුගේ ඇස් හමුවේ, අපි නිල වශයෙන් නොපවතිමු.

මම කැඩී නැත. මම අතරමං වී නැත. මම දුරාචාර, කෘතඥ නොවන හෝ බටහිර බලපෑමෙන් කිලිටි වී නැත. මම ශ්‍රී ලාංකිකයෙක්. මම කාන්තාවක්. මම ද්විලිංගික. මම නිදහස් චින්තකයෙක්. මම අදේවවාදියෙක්, ඒ වගේම මම තවදුරටත් ඒ ගැන කියන්න බය නැහැ. මොකද අපි කතා කරන සෑම අවස්ථාවකම, මුමුණන වචනවලින් පවා, අපි තවත් කෙනෙකුට හුස්ම ගැනීමට ඉඩක් නිර්මාණය කරනවා.